کاربرد مدل ترکیبی OWA-AHP به منظور پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش (مطالعه موردی: شهرستان خرم‌آباد)

یکی از انواع بلایای طبیعی که هر ساله خسارات جانی و مالی فراوانی را بر زندگی انسان‌ها وارد می‌نماید پدیده زمین لغزش است. در واقع دفع و یا کاستن از خسارات این پدیده، مستلزم وقت و هزینه فراوان‌ می‌باشد. از آن جایی که پیش‌بینی زمان دقیق وقوع زمین لغزش از توان علمی انسان خارج می‌باشد؛ لذا، با شناسایی مناطق مستعد زمین لغزش و رتبه‌بندی آنها می‌توان تا حدودی از خطرات ناشی از رخداد این پدیده جلوگیری نمود. هدف از این پژوهش شناسایی عوامل مؤثّر در زمین‌لغزش‌ و پهنه‌بندی شهرستان خرم‌آباد به لحاظ وقوع این رخداد، با استفاده از مدلOWA-AHP و تکنیک GISمی‌باشد. به این منظور، ابتدا با توجّه به موقعیّت زمین‌لغزش‌های به وقوع پیوسته، نتایج سایر محققین و نظرات کارشناسانه، 5 معیار و 13 زیرمعیار جهت این مهم شناسایی شد. سپس با استفاده از مدلOWA-AHP عوامل مربوط مورد ارزیابی قرار گرفته و تعیین وزن گردید. پس از تعیین وزن اهمیّت معیارها، وزن رتبه‌ها به وسیله کمیّت سنج‌های زبانی فازی به دست آمد. در پایان لایه‌های رستری عوامل، در محیط نرم‌افزار Arc GIS تهیه و تلفیق گردید. جهت تایید نتایج، مدل پیش‌بین ارایه شده با رخدادهای مشاهده شده، مورد ارزیابی مقایسه‌ای قرار گرفت. نتایج نشان می‌دهد که در بین عوامل مؤثّر ، معیارهای هیدرولوژی و زمین‌شناسی به عنوان مهم ترین عوامل در ایجاد زمین-لغزش در منطقه مطالعاتی می‌باشند. نتایج حاصل از تلاقی نقشه پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش با نقشه پراکنش زمین‌لغزش‌ها موجود در شهرستان خرم‌آباد نشان می‌دهد که پهنه‌های خطر زیاد 42/24 درصد و خطر خیلی زیاد 52/16 درصد از مساحت کلّ منطقه را به خود اختصاص داده، با این وجود بیش از 65 درصد از سطح لغزش‌های منطقه در این پهنه‌ها رخ داده است. بنابراین، مدل OWA-AHP توانایی بالایی در تعیین پهنه‌های با ریسک زمین‌لغزش را دارد.